ملکه زنبور عسل:

ملکه زنبور عسل یکی از خاص ترین موجودات روی زمین است. این موجود می تواند با قدرت خود یک کلنی را مدیریت کند و نبود ملکه در کندو به معنای تمام شدن جمعیت زنبورها است و به همین علت زنبورها تمام جان و زندگی خود را وقف ملکه می کنند تا کلنی زنده بماند.

ویژگی های ظاهری ملکه زنبور عسل:

شاید اولین بار که انسان به کلنی زنبور عسل به دقت توجه کرده و آن را مورد بررسی قرار داد، به وجود یک زنبور خاص در کلنی پی برد علت این موضوع نیز شکل فیزیکی متفاوت زنبور ملکه است.

زنبورعسل ملکه دارای جثه بزرگتری نسبت به زنبوران نر و زنبوران کارگر است و در دوران تخمگذاری به این علت که در درون بدن ملکه تخم های زیادی وجود دارد، جثه بزرگتر زنبور ملکه بیشتر به چشم می آید. در این دوران شکم زنبور ملکه بزرگتر از حالات عادی است.

برای تشخیص ملکه زنبور عسل، بهتر است به سینه و سر ملکه توجه زیادی نکنید؛ چراکه شباهت زیادی با دیگر زنبورها دارد با این حال سینه زنبور ملکه مقداری بزرگتر و سر ملکه کمی کوچکتر از زنبورهای کارگر است. در حالی که بال های قرار گرفته روی بدن زنبور کارگر و زنبور نر تقریبا تا نوک شکم می رسد، بال زنبور ملکه تقریبا دو سوم شکم را پوشش می دهد.

از دیگر ویژگی های ظاهری زنبور ملکه می توان به پاهای او اشاره کرد.

پاهای زنبور ملکه فاقد سبد گرده است. دلیل این موضوع هم مشخص است چراکه زنبور ملکه هیچ گاه برای جمع آوری گرده گل از کندو خارج نمی شود. شاید برایتان جالب باشد که زنبور ملکه توانایی تولید موم را هم نداشته و این غده در بدن او کار نمی کند.

البته نباید این نکته را فراموش کنید که زنبور ملکه در نژادهای مختلف زنبور عسل نیز شکل و شمایل متفاوتی دارد. با این حال ویژگی هایی که در  بالا بیان شد و در واقع مقایسه با زنبوران دیگر بود، در تمامی نژادها صدق می کند. اما اگر قصد خرید زنبور ملکه را داشته باشید، بهتر است به تفاوت زنبور ملکه هر نژاد نیز توجه ویژه ای کنید.

 البته اگر تجربه لازم را ندارید، مشورت با افراد حرفه ای و با تجربه نیز می تواند گزینه خوبی به شمار رود.

پرورش زنبور ملکه در کندو با آداب خاص

وقتی قرار است که ملکه جدید در کندو پرورش پیدا کند، شرایط خاصی در محیط کلنی فراهم می شود. زنبوران کارگر وظیفه شرایطی را بر عهده دارند که در آن ملکه ای جدید به دنیا می آید. طبیعتا زنبور ملکه حاضر در کندو خوش ندارد ملکه ای جدید به کندو اضافه شود  اما همین خودش است که تخم ملکه جدید را می گذارد. در واقع ملکه جدید، دختر ملکه ای است که قرار است حذف شود.

در ابتدای کار یک سلول شبیه به فنجان تهیه می شود که دهانه این سلول رو به سمت پایین دارد. زنبوران کارگر به روش ها و ترفندهایی که هنوز کسی از رمز و راز آن خبر ندارد، ملکه فعلی کندو را مجبور می کنند تا در این سلول آزین شده، تخم بگذارد. در این سلول همچنین میزان قابل توجهی ژل رویال قرار داده شده تا خیال زنبوران پرستار از تغذیه لارو زنبور عسل راحت باشد. زنبور عسل تنها به مدت 5.5 روز به صورت لارو باقی می ماند.

زنبورعسل ملکه پس از خارج شدن از سلول خود آماده مبارزه با زنبور موجود خواهد بود. البته زمانی پیروز می شود که مورد حمایت زنبوران کارگر باشد. پس از پیروزی به مدت 6 تا 8 روز در کندو باقی می ماند تا آماده پرواز جفت گیری شود. پس از این زمان، موقعیت پرواز جفت گیری برای زنبور مهیاست تا برای تخم ریزی بارور شود. زنبور ملکه در اواسط بهار می تواند تا 2000 تخم نیز در شان های زنبور عسل بگذارد. این میزان از باروری زنبور ملکه فوق العاده است البته در تمام مدت تخم ریزی ملازمانی دارد که به طور کامل به او رسیدگی می کنند.

زنبور ملکه معمولا 5 سال عمر می کند اما با این حال تقریبا بعد از 2 سال زندگی، کارآمدی خود را از دست داده و دیگر نمی تواند به قدرت ابتدایی به کلنی رسیدگی کند. در اینجاست که نوبت به تعویض او می رسد.

وظیفه ملکه در کندو چیست؟

به طور کلی ملکه  دو وظیفه اصلی را در کندو بر عهده دارد هر کدام از این دو وظیفه که به خوبی انجام نشود، مشکلات کندو چند برابر شده و مشکلات زیادی برای کلنی ایجاد می گردد.

 این دو وظیفه عبارتند از: تولید مثل و حفظ جامعه!

وظیفه اول : تولید مثل

وظیفه اولی که برای ملکه در نظر گرفته شده، تولید مثل است. در واقع ملکه تنها زنبور ماده با قابلیت تولید مثل در یک کلنی است.

در نتیجه باید تمام تلاش خود را برای تولید مثل به کار گیرد و این تولید مثل می تواند منجر به به دنیا آمدن زنبورهای نر یا زنبورهای ماده شود.

زنبورهای نر در واقع لاروهایی هستند که از تخم های غیربارور شده به دنیا می آیند. یک زنبور ملکه باکره می تواند بدون جفت گیری اقدام به تخم گذاری برای به دنیا آوردن زنبور نر کند. در مقابل تخم ها بارورشده منجر به تولید لاروهای ماده یا همان زنبوران کارگر می شوند که اهمیت فوق العاده زیادی برای کندو و کلنی زنبور عسل دارند.

وظیفه دوم : حفظ جامعه

زنبور ملکه نوعی ماده تولید می کند که به آن جوهر ملکه یا فرومون گفته می شود. این ماده رمز حفظ کلنی و جامعه زنبورها است. اگر یک روز ملکه در کلنی وجود نداشته باشد، احتمال اینکه جامعه منظم زنبورها از هم بپاشد وجود دارد. به همین علت دومین وظیفه مهم،  تولید فرومون و حفظ جامعه به صورت یکپارچه است.

فرومون توسط آرواره پایینی زنبور تولید می شود. این ماده بویی از خود منشعب می کند که باعث می شود زنبورهای مختلف کندو و وجود ملکه را حس کنند. اگر زمانی ملکه از دنیا برود و فرومون تولید نشود، اعضا کلونی سریعا به تکاپو می افتند تا ملکه جدید را جایگزین کنند.

چه زمانی ملکه از کندو خارج می شود؟

یکی از ویژگی های خاص زنبور ملکه، پایبندی عجیب او به کندو است و  تنها درچند حالت کندوی خود را ترک می کند در غیر اینصورت شما همواره ملکه را در کندو مشاهده می کنید. این چند حالت عبارتند از:

جفت گیری ملکه که یکبار در طول زندگی او اتفاق می افتد

زمانی که بخواهد کندو جدیدی تشکیل داده ا اصطلاحا کندو بچه بدهد. در این صورت با عده ای از زنبوران کارگر و نر از کندو خارج می شود.

در زمان شدت گرفتن بیماری های مزمن در کندو

آیا ملکه زنبور عسل واقعاً حاکم کندو است؟

هنوز نمی توان به طور قطع در این زمینه صحبت کرد که آیا  واقعا حاکم کندو است یا خیر، آنچه که مشخص است ملکه به شدت تحت نظر زنبوران کارگر است.

زنبوران کارگر اگر تشخیص دهند که ملکه کارایی لازم برای کلنی را ندارد، خیلی زود او را از بین برده و ملکه جوانی را جایگزین او می کنند.

علاوه بر این تمامی کارهای کندو توسط زنبوران کارگر انجام می شود و ملکه هیچ دخالتی ندارد.

در واقع ملکه یک مقام تشریفاتی در کندو است که اگرچه حیات او بسیار مهم است اما نمی توان او را حکمران کلنی به حساب آورد.

با این وجود در صورت از بین رفتن ملکه و نبود جایگزین مناسب، ممکن است کل کلنی از بین برود یا زنبورها متفرق شوند.

زنبور ملکه چه زمانی جایگزین می شود؟

دلایل مختلفی وجود دارد که زنبور ملکه جدید جایگزین زنبور فعلی شود این تشخیص بر عهده زنبوران کارگر است. جالب است بدانید که این وظیفه را تعداد خاصی از زنبوران کارگر انجام می دهند که هنوز مشخص نیست چه ویژگی خاصی دارند.

به طو کلی در 3 حالت زنبور ملکه جایگزین می شود. این سه حالت عبارتند از:

 کم بودن فضا به دلیل تخم ریزی زیاد

در برخی شرایط ممکن است به دلیل تخمریزی زیاد و افزایش جمعیت و کوچک بودن کلنی، زنبور ملکه به دستور زنبوران کارگر با تعدادی از زنبوران کندو را ترک کرده و برای رفتن به کندوی دیگر اقدام کنند. در این شرایط گفته می شود کندو بچه داده است. البته این موضع در برخی نژادها به ندرت دیده می شود

 کاهش عملکرد ملکه

از دیگر دلایلی که منجر به جایگزینی ملکه می شود، پیر شدن او و عدم توانایی در تولید مثل و حفظ جامعه است که دو وظیفه اصلی این حشره به شمار می روند. زنبوران کارگر زمانی که متوجه شوند که زنبور ملکه انقدر پیر شده که دیگر توانایی انجام وظایف خود را به درستی ندارد،  زنبور ملکه جدید را به کندو وارد می کنند تا پس از کشته شدن زنبور ملکه قدیمی، جایگزین او شود.

 از بین رفتن ناگهانی ملکه

در برخی موارد ممکن است ملکه به دلایلی بمیرد در این شرایط زنبوران کارگر چند لارو را انتخاب کرده و با خوراندن ژل رویال به آن ها، مقدمات ایجاد ملکه را فراهم می کنند. سپس با یکدیگر رقابت کرده تا قوی ترین آنها به جانشینی ملکه قبلی درآید