وبلاگ
شهد گل و مراحل تبدیل شدن آن به عسل
جمع آوری شهد گل ها توسط زنبور عسل:
شهد گل مایعی است مملو از قند که در درون گلها به منظور جذب گرده‌افشان‌ها و یا در خارج از گلها، برای تغذیه جاندارانی که با گیاه رابطه همیاری دارند تولید می‌گردد.
ترکیب شیمیایی شهد پیچیده‌تر از یک ترکیب قندی ساده است و می‌تواند بسته به نوع گونه گیاهی، شرایط دمایی و اقلیمی ترکیبی متفاوت به لحاظ میزان و نوع ترکیبات داشته باشد.
گرچه عمده مواد تشکیل‌دهنده آن آب و مواد قندی ساده همچون فروکتوز، گلوکوز و ساکارز است.
شهد گل ها معمولا توسط غدد مترشحه شهد تولید می شود.
شهد گل، شیرینی است که زنبورها در جریان ملاقات گل ها و گرده افشانی آنها داخل چینه دان یا عسل دان خود جمع آوری کرده و به کندو حمل می کنند.
زنبورهای چراکننده به منظور یافتن گل های مناسب روی آن ها فرود آمده و سپس خرطوم خود را بطرف محل استقرار شهد دراز می نمایند و درصورتی که شهد وجود داشته باشد آن را مکیده و به داخل عسل دان خود منتقل می کند.
زنبور چراکننده برای تهیه یک محموله شهد( چینه دان پر از شهد ) لازم است چندین گل را ملاقات کند و شهد آن ها را بمکد.
تعداد گل های ملاقات شده برای دریافت محموله شهد بستگی به نوع گیاه و کمیت و کیفیت شهد آن ها دارد.
مدت زمان لازم برای جمع آوری یک چینه دان پر از شهد نیز به عوامل مختلفی از جمله، نوع گیاه، کیفیت و کمیت شهد گل های آن، شرایط آب و هوایی و غیره دارد.
یک زنبور چراکننده برای جمع آوری شهد گل ها روزانه به طور متوسط 10 مرتبه از کندو خارج می شود.
وزن متوسط یک محموله شهد حدودا 40 میلی گرم است.
زمانی که جریان شهد در طبیعت کم باشد زنبوری که محموله شهد را به داخل کندو می آورد در بین سایر زنبور ها حرکت کرده و مقداری از شهد را به زنبورهای دیگر تحویل می دهد.
اما زمانی که جریان شهد در طبیعت زیاد باشد زنبور آورنده شهد بعد از ورود به کندو روی سطح شان(قاب) اقدام به رقص مخصوصی می کند و اطلاعات مختلفی را در مورد منبع غذا در اختیار سایر زنبورها قرار می دهد.
تبدیل شهد به عسل :
برای تولید عسل از شهد گلها دو سری مراحل یا فعل و انفعالات دخالت دارند:
- فعل و انفعالات شیمیایی بر روی قند ها
- فعل و انفعالات فیزیکی که باعث تنظیم رطوبت عسل و یا از دست دادن آب اضافی آن می گردد.
مقدار قند های موجود در شهد گل ها متغیر است ولی تمام آن ها حاوی مقادیر متفاوتی ساکارز می باشند.
بواسطه عمل آنزیم انورتاز که در دستگاه گوارشی زنبور تولید می شود ساکارز شکسته و به قند های ساده گلوکز و فروکتوز تبدیل می شود.
برای تبدیل شهد به عسل ساعت ها وقت مصرف می شود.
زنبور عسل کارگری که وظیفه تبدیل شهد به عسل را به عهده دارد بعد دریافت شهد از زنبور چرا کننده به گوشه ای در داخل کندو رفته و شروع به یک سری فعالیت های فیزیکی بر روی آن می کند تا آب اضافی آن را تبخیر کند.
مراحل تغییر و تحولات شیمیایی یعنی عمل انورتاز برای تبدیل ساکاروز به گلوکز و فروکتوز از همان ابتدای جمع آوری شهد شروع می شود و تا پایان مرحله عملیات فیزیکی نیز ادامه دارد.
پس از پایان عملیات ها فیزیکی و شیمیایی بر روی شهد، زنبور کارگر به جست و جوی سلولهای خالی برای تخلیه عسل می پردازد.
زمانی که شهد به عسل تبدیل شد و در سلول ها تخلیه شد درب سلول های محتوی عسل با استفاده از موم بسته می شود.
تفاوت شهد با عسل خام و عسل رسیده:
همانطور که گفته شد شهد مایع شیرینی است که توسط غدد شهدزای گیاهان ترشح می شود و توسط زنبورها به کندو آورده می شود.
از زمانی که شهد به کندو آورده می شود و در سلول های شان مستقر می شود تا قبل از اینکه غلظت آن به حد عسل طبیعی برسد به آن عسل خام گفته می شود.
عسل رسیده موقعی حاصل می شود که ترکیب عسل خام و غلظت آن تغییر یافته و به صورت عسل طبیعی در سلول های شان ذخیره گردد.
مطالعات نشان دهنده آن است که شهدی که حاوی 45 درصد قند بود پس از آنکه توسط زنبورها در سلول های شان به صورت خام ذخیره گردید حاوی 60 درصد قند می باشد و این افزایش غلظت صرفا به صورت عملیات فیزیکی است که زنبورها در همان مراحل اولیه روی آن انجام می دهند.
سرعت تبدیل شهد به عسل:
سرعت تبدیل شهد به عسل علاوه بر موارد گفته شده به یک سری فاکتورهای دیگر از جمله شرایط آب و هوایی، شرای شهد موجود در طبیعت، جمعیت کلنی، مقدار و غلظت شهد آورده شده در کندو در واحد زمان، مقدار حجره های خالی قابل استفاده، درجه حرارت، رطوبت و تهویه داخل کندو بستگی دارد.